موسیقی فارس-لی لا رضایی: آلبوم «خیال آمدنت» به خوانندگی علیرضا شفائی که اخیرا منتشر شد با استقبال خوبی از سوی مخاطبان مواجه شده است. این خواننده که اولین آلبوم هنری خود را تجربه می کند نوید آینده روشنی با خود دارد و می تواند جایگاه درخشانی در عرصه موسیقی کسب کند.
با این صدای خوش آتیه گفت و گو کرده ایم که در زیر می خوانید:
*در مجموعه اول شما که چندی پیش رونمایی شد، از چندین آهنگساز دعوت به همکاری شده است. دلیل آن چیست؟
-این آلبوم اولین تجربه من در دنیای موسیقی حرفه ای بود، بدون هیچ راهنما و بلد راهی. در دنیای موسیقی نا آشنا و غریب بودم و چاره ای نداشتم، جز آزمون و خطا.
تنها آشنای من در این حرفه اساتیدی بودند که برای فراگیری موسیقی به محضرشان میرفتم که راهنمایی های ایشان نیز راهگشا نبود.
زیرا متأسفانه اساتید هنرجویان را راهنمایی نمیکنند،تا هنر جو راه خودش را پیدا کند،بلکه راهنمایی میکنند تا راه استاد را پیش بگیرد.
در واقع اساتید ناخود آگاه سعی می کنند تا از شاگردان نسخه دیگری از خود بسازند و هر چه هنرجو مقلدتر محبوب تر و من نیز اصلا برایم قابل قبول نبود که خودم را سانسور کنم و تبدیل به نسخه کپی اساتید عزیزم شوم. چون خودسانسوری را در شان هنر نمی دانم. پس تنها راهم این بود که خطر کنم و از زیر سایه اساتید بیرون رفته و با آزمون و خطا راهم را پیدا کنم.
در این میان با نفرات زیادی آشنا شدم و کارهای متعددی را تجربه کردم وبه نتیجه دلخواهم نرسید.
ضررهای زیادی به لحاظ عاطفی و مالی متحمل شدم تا بالاخره با این سه بزرگوار به نتیجه رسیدم،البته پیمان خازنی را از مدتها قبل تر که نزد استاد رستمیان مشق آواز میکردم مد نظر داشتم،در ادامه از ماجرای آشنایی با پیمان عزیز خواهم گفت.
اما به هر ترتیب با فرید سعادتمند و پیمان خازنی به نتیجه خوبی رسیدم و علت اینکه با این دو عزیز بیشتر از معین کوهی عزیز ضبط داشتم این است که اشتراکات روحی و فکری من با پیمان و فرید بیشتر بوده و دنیاهایمان،ایده آل هایمان و سلیقه موسیقایی مان فوق العاده بهم نزدیک بود، اما با معین عزیز کمی کمتر.
تعداد قطعات ضبط شده من بیش از هفت قطعه برای آلبوم بود که نهایتا با توجه به وسواس و سخت پسندی من و عدم هماهنگی با این هفت قطعه و به جهت احترام به مخاطب ،آنها را از این اثر حذف نمودم و فقط این هفت قطعه را که مورد پسندم بودند، منتشر کردم.
*شما از ترانه های امروزی و غزل امروزی در ارائه آلبوم خیال آمدنت بهره برده اید. چرا به سمت شعر معاصر حرکت کردید؟
-موسیقی امروز ما نیاز به حرفی از جنس امروز دارد،اگرچه حرف غالب تمام شعرا و ترانه سراها از دیر باز تا به امروز پیرامون عشق زمینی و آسمانی بوده و هست و غالب موسیقی ما بر محور این اساس و موضوع میگردد،اما نیاز بر این بود،جنس نگارش،جنس معاصر باشد.
و در ضمن این نکته را نباید فراموش کرد،که شعرایی که در این مجموعه از کلامشان بهره برده ایم،صاحب آثاری فاخر و مبتنی بر ادبیات غنی و اصیل می باشند
*شما بر خلاف هم نسلانتان از تقلید فاصله گرفته اید و به نظر می آید که مسیری شخصی را طی می کنید. نظرتان را بفرمایید؟
– کپی همیشه کپی است و فاقد ارزش،حتی اگر با بالاترین کیفیت شبیه به اصل باشد،حتی اگر مهر برابر اصل خورده باشد باز هم ارزشی ندارد و هیچگاه اصالت و جایگاه نخواهد داشت.
* ردیف و مکتب را طی کرده اید ولی تمایل به رفتاری مردمی و عاطفی با آواز دارید. چرا؟
سوال تان کمی اشتباه است زیرا ردیفها هیچ منافاتی با عواطف و احساسات ندارند و برعکس پر از احساس هستند. مگر میشود آواز را بی احساس خواند؟ مگر میشود با آواز بدون احساس رفتار کرد ؟اصلا آواز ایرانی اوج احساس است .آواز اصفهان را محال است بشود بدون احساس خواند، یا همایون را.
لطافت ماهور مثالزدنی است، عین بهار لطیف است، شک ندارم آواز ایرانی حاصل جوشش های عاشقانه ی عاشق ترین مردم تاریخ است.
اما در جواب اینکه چرا برخوردی عاطفی با آواز دارم: در موسیقی با کلام ،فرمان با کلام و شعر است و کلام به ما خط می دهد .وقتی ترانه ی آواز مملو از احساس است خواننده نیز باید در اوج احساس بخواند. در موسیقی با کلام وظیفه خواننده به تصویر کشیدن حالات شاعر در لحظه ی خلق شعر یا ترانه است. اگر شعر عاشقانه باشد باید موسیقی و خواننده که جزئی از آن است فضای عاشقانه برای مخاطب تداعی کند و اگر حماسی باشد فضای حماسی و جدای از همه اینها بطور کلی شخصیت و کاراکتر من عاشقانه است.
*هنرمند بدون ایده ماندگار نخواهد شد و همانگونه میبینیمجامعه ایران از خوانندگان متعدد بهره می برد. برای ماندن در این بازار چه ایده ای دارید؟
– این اولین اثر من بود و به دلیل محدودیتهای زیادی که داشتم و همچنین مقداری سردرگمی نتوانستم اثر را به طور کامل به ایده آلم برسانم. ایده های زیادی دارم که امیدوارم با حرکت رو به جلو و کاهش محدودیت ها بتوانم به مرحله اجرا برسانم. جهت مثال یکی از ایده ها تولید آثار موضوع محور و داستان محور است که ایده های زیادی برایش دارم ، به امید روزهای خوب!
* قدم بعدی شما چیست؟ آلبوم یا کنسرت؟
هردو برایم جذاب است و برای هر دو در حال برنامهریزی هستم قطعاً به کنسرت فکر می کنم زیرا به عقیده من خواننده واقعی خواننده ای است که هنرش را به روی صحنه ببرد، تا حقیقی یا مجازی بودن توانایی اش در حضور مخاطب محک بخورد.
*از پروسه تولید تا ارائه آلبوم خیال آمدنت توضیح دهید؟
حدود ۱۰ سال پیش به طور جدی شروع به فراگیری ردیف آوازی و تکنیک های صداسازی کردم و از محضر استاد خسروی استاد رستمیان و استاد جهاندار و در تکنیکهای صداسازی از دکتر محمدزاده بهره بردم.
البته غالب آنچه از ردیف فراگیری کردم در محضر استاد رستمیان بودم که از این جهت از ایشان بسیار سپاسگزارم و همزمان در محضر استاد ترابی سه تار را دست و پا شکسته آموزش دیدم. از تابستان ۹۳ جمع آوری و تولید آلبوم را شروع کردم ،کارهای پیمان خازنی را از سال ۹۰ پیگیری میکردم و تفکراتش را در عرصه موسیقی دوست داشتم.
تابستان ۹۳ یکی از آثار بی کلام پیمان را برای اولین بار می شنیدم که به طور بداهه بر روی قسمتی از آن شروع به خواندن کردم و کلامی را بداهه بر آن سرودم .در مورد این قطعه با افراد مختلفی مشورت کردم که متاسفانه در بعضی از موارد پیشنهاداتی به دور از اخلاق هنرمندانه شنیدم. مثلا اینکه کار را بیاور تا ما برایت تنظیم کنیم “”دزدی هنری””
به هر حال از آنجایی که این رفتار را نمی پسندیدم و از طرف دیگر می خواستم که تفکر پیمان در آلبوم جاری شود گشتم و گشتم تا شماره پیمان را پیدا کردم و با او تماس گرفتم و ماجرای کلام گذاشتن روی آهنگ بی کلامش را برایش گفتم . در ابتدا موافق نبود . قرار حضوری گذاشتیم و پس از شنیدن قطعه ، نظر پیمان تغییر کرد و نتیجه شد قطعه زیبای تنها شدی دلا و در ادامه دو قطعه دیگر.
آشنایی من با فرید سعادتمند عزیز به زمستان ۹۳ برمیگردد که سریال حانیه از تلویزیون پخش می شد . یادم می آید به طور اتفاقی در حال رد شدن از جلوی تلویزیون بودم که صدای جناب عقیلی پخش شد. قلبم از جا کنده شد .مجذوب آهنگ تیتراژ شدم و خیره به تصویر شدم تا اسم آهنگ ساز را بخوانم.
برای اولین بار اسم فرید سعادتمند را می دیدم. فردای آن شب سرکار خانم دکتر فلورا تاجیکی« ترانه سرای عزیز» که مدت کمی بود با ایشان آشنا شده بودم با من تماس گرفتند و گفتند می خواهم تو را با فرید سعادتمند آشنا کنم. با لطف فلورای تاجیکی عزیز اتفاق خوب آشنایی با استاد فرید سعادتمند شکل گرفت و بعد از مدت کوتاهی بین من و استاد سعادتمند عزیز ، رفاقتی مثالزدنی شکل گرفت که نهایتاً منجر به این آثار شد .
و آشنایی من با معین عزیز از طریق دوست خوبم مهرداد حسنپور شکل گرفت که از این بابت از ایشان بی نهایت سپاسگزارم .قطعه خانه کهن نیز قطعه بی کلامی بود از ساخته های معین عزیز که با پیشنهاد من بر روی آن کلامی برای ایران گذاشتیم که استاد عبدالجبار کاکایی عزیز ترانه ی این کار را به زیبایی سرودند و نهایتاً بعد از سه سال تلاش آلبوم خیال آمدنت به سرانجام رسید.
* شما راه سخت را در سبک ارائه موسیقی انتخاب کردید. چرا همچون برخی از همنسلانتان راه میان بر یعنی موسیقی الکترونیک را انتخاب نکردید؟
– علاقه به خودسانسوری ندارم. علاقه ی من این سبک از موسیقی است .اگر سبک دیگری را بخوانم دیگر من، من نیستم.
دوست ندارم به احساسم خیانت کنم .دوست ندارم به خاطر مارکت و یا شهرت و یا هر چیز دیگری به احساساتم ،به علائقم و به درونیاتم خیانت کنم.
* کدامیک از آهنگهای آلبوم خیال آمدنت به سلیقه شما نزدیکتر هست؟
– تو کیستی ، تنها شدی دلا ، مادر و خیال آمدنت را بیشتر از بقیه دوست دارم.
* توصیه شما به جوانانی که علاقمند به فعالیت حرفه ای در زمینه خوانندگی هستند چیست؟
صبور باشند، عجله را کنار بگذارند ،به احساسات و علایق شان وفادار باشند ،از آموزش صحیح بهره ببرند، استوار و مصمم باشند، پشتکار و حوصله به خرج بدهند
و به چیزی فراتر از مارکت فکر کنند .هنر زمان بر است و کار خوب ارزش صبوری و تحمل را دارد. در گیر وسوسه های افراد شارلاتان و کلاشی که می خواهند شما را به دستگاه چاپ اسکناس تبدیل کنند نشوید. اگر از راه تان مطمئن هستید پایش بایستید.
*معمولا خوانندگان در مراسم رونمایی کمتر به اجرای زنده نمی پردازند. چرا در اولین حضور حرفه ای خود به اجرای زنده نیز پرداختید؟
قبل تر عرض کردم هنر واقعی هنری است که به روی صحنه برود. خواستم به احترام و به عشق میهمانان مراسم به روی صحنه بروم و به جای پر کردن مراسم با کلیپ و مواردی اینچنینی با اجرای زنده از میهمانان عزیز قدردانی کنم
* از میان خوانندگان حال حاضر کدام صدا را بیشتر پیگیر هستید؟
– واقعیت این است که بیشتر با آثار قدما خصوصاً آثار استاد بنان رابطه برقرار می کنم اما از خوانندگان مطرح امروز بیش از همه جناب همایون شجریان را می پسندم و در بین خوانندگان بعد از انقلاب شیفته صدای استاد افتخاری هستم .البته به لحاظ سبک استاد افتخاری دهه هفتاد. استاد ناظری و استاد سراج هم از خوانندگانی هستند که شیفته آنها هستم. و استاد شجریان هم که جایگاه ویژه خود را دارند.