موسیقی فارس- وحید خانه‌ساز: حالا از اولین روز شیوع بیماری کرونا یک سال و چند روز می گذرد. طی این مدت زندگی همه مردم دنیا از جمله ایرانیان با مشکلات عدیده مواجه بوده و هست. کرونا علاوه بر خسارات جانی، بسیاری از مشاغل را مختل کرده و برخی دیگر را به طور کامل تعطیل کرده است.
موسیقی، پر مخاطب ترین هنر دنیا نیز از کرونا در امان نبوده و یکی از مشاغلی به حساب می آید که به طور کامل تعطیل شده است. حال ده ماه است (به جز چند کنسرت آنلاین که در اوائل بحران روی صحنه رفتند) کنسرتی برگزار نشده و تولیدات آثار موسیقایی تقریبا به صفر رسیده و در این میان نوازندگان و خوانندگان بیش از دیگر افراد آسیب دیده اند. البته باید یادآور شد که در ایام کرونا برخی هنرمندان با وجود مشکلات بسیار همچنان بر فعالیت اصرار داشته اند و تلاش دارند با برگزاری کنسرت های مجازی و تولید آثار موسیقایی باری را از دوش مردم بردارند و به آنها روحیه بدهند.
رحیم شهریاری (خواننده و نوازنده اهل تبریز) یکی از فعالانی است که از ابتدای بحران کرونا تا به امروز بیکار ننشسته و همچنان مشغول فعالیت است.
او که در دهه هفتاد با تشکیل گروه «آراز» به برگزاری کنسرت های متعدد داخلی و خارجی همت گمارده و آلبوم هایی چون «گلمدین»، «بیاض گنجه لر»، «ایپک»، «سن سیز»، «گئتمه قال» را در کارنامه دارد، به تازگی رکورد برگزاری کنسرت های آنلاین را شکسته و قرار است این موفقیت را در گینس ثبت کند.
شهریاری به مدت چهارماه بی وقفه و هرشب کنسرت آنلاین برگزار کرده و طی این مدت بیش از پنج میلیون بازدید کننده داشته که در نوع خود بی نظیر است. بنا به گفته رحیم شهریاری تاکنون هیچ خواننده ای در دنیا این تعداد کنسرت آنلاین برگزار نکرده و این تعداد بازدید کننده نداشته است.
رحیم شهریاری درباره رکورد شکنی و دیگر فعالیت هایش طی ده ماه گذشته با موسیقی فارس گفتگو کرد.
او در بخشی از صحبت هایش درباره ثبت رکوردش در گینس گفت:
من وکیلی در آمریکا دارم که چند وقت پیش در اینباره با دو رسانه که کارشان رصد سایت های موسیقی است، صحبت کرده بود. افراد مذکور نیز گفته بودند اگر فردی در هر جای دنیا به مدت چهارماه کنسرت برگزار کند، کار مهمی انجام داده است. به این ترتیب وکیلم با بخش روابط عمومی گینس وارد تعامل می شود و حال نیز روال ثبت رکورد در حال انجام است.
شخصا سعی ام این بود که موسیقی فولکوریک آذربایجان را با سبکی فانتزی درآمیزم، دقیقا مانند کاری که رشید بهبود اف انجام می داد. موسیقی رشید بهبوداف نه سنتیِ سنتی است و نه کاملا کلاسیک، بلکه بین این دو قرار دارد. تلاش من نیز ارائه آثار در چنین سبک و سیاقی است. من در دهه های گذشته روی این موضوع کار کرده ام و سعی ام این بوده که به عمومیت یافتن این نوع موسیقی کمک کنم. البته ذات موسیقی آذربایجانی رنگین و متنوع و قوی است و به همین دلیل کار من تاحدودی آسان تر بوده است.
آخرین برنامه ای که از شما به صورت آنلاین روی صحنه رفت و اخبار آن رسانه ای شد مربوط به کنسرتی بود که اوائل بحران کرونا در برج میلاد روی صحنه رفت.
کنسرتی که می گویید، پروژه ای ارگانی بود که توسط شهرداری تهران و وزارت ارشاد تحت عنوان «نوروزخانه» در ایام نوروز برگزار شد و من نیز در آن حضور داشتم و روز چهارشنبه 13 فروردین به اتفاق اعضای گروهم در برج میلاد روی صحنه رفتیم.
از کنسرت هایی بگویید که با برگزاری آنها رکورد خوب و جالبی را از خود به جای گذاشته اید.
این برنامه ها را شخصا به صورت بی وقفه از استودیو و منزل خودم اجرا کرده ام و گاه یک اجرا، دو ساعت و نیم به طول انجامیده است. جز دو، سه شبی که وفات بود، به مدت چهار ماه کنسرت آنلاین برگزار کرده ام. همانطور که گفتم این کنسرت ها به صورت خانگی و لایو توسط خودم برگزار شده و دلیل رسانه ای نشدنش نیز همین موضوع است.
آیا اعضای گروه تان نیز در این کنسرت ها شما را همراهی می کردند؟
خیر همه کنسرت ها را به تنهایی اجرا کرده ام. در این برنامه ها می خواندم و قارمان و پیانو می نواختم.
بازخورد مخاطبان نسبت به کنسرت هایتان چگونه بود و تا چه حد استقبال وجود داشت؟
خوشبختانه طی این چهارماه بازخوردهای خوبی از سوی مردم دریافت کردم. از آنجایی که در زمینه موسیقی آذربایجانی فعالیت می کنم با قشر گسترده ای از مخاطبان مواجهم. یعنی از از هر قشر و رده ای شنونده و بیننده دارم؛ از افراد مسن هفتاد، هشتاد ساله که با موسیقی آذری بزرگ شده اند گرفته تا رده های سنی دیگر. اینکه فردی به تنهایی برای مخاطبان غارمان بنوازد و بخواند برای انبوهی از مخاطبان خوش آیند است. چنین اتفاقی برای من نیز جالب است. به همین دلیل طی آن چهارماه با همان انرژی روزهای اول به اجرای برنامه هایم ادامه دادم و با همان توان و انرژی نیز تا به پایان پیش خواهم رفت.
طی ده ماه گذشته که بیماری کرونا کشور را در بر گرفته و فعالیت های جمعی را تعطیل کرده، چندین کنسرت آنلاین برگزار شده و طبیعتا افرادی نیز مانند شما به صورت انفرادی و با هزینه شخصی کنسرت های مجازی برگزار کرده اند. دلیل اینکه کنسرت های شما مورد توجه قرار گرفته چیست؟
ببینید کنسرت های من در مدت زمانی طولانی برگزار شده، طبیعتا طی این مدت که کرونا مردم را درگیر کرده همکارانم نیز کنسرت های مجازی و لایو اجرا کرده اند، اما اینگونه نبوده که کسی کنسرتهای طولانی مدت برگزار کند. مثلا خوانندگان و نوازندگان تا یک ماه لایو برگزار کرده اند، اما بیش از این نبوده و به چهارماه نرسیده است.
یکی از ویژگی های شما این است که موسیقی تان محدود به ترک زبانان و اهالی آذربایجان نیست و فارس زبانان نیز آثارتان را دوست دارند. گواه این موضوع کنسرت هایی است که در تهران برگزار کرده اید و پر مخاطب بوده اند. آنطور که شنیده می شود کنسرت های مجازیتان نیز پر مخاطب بوده و حدود پنج میلیون نفر به دیدن اجراهای تان نشسته اند. دلیل اینکه طیف گسترده ای از مخاطبان شما را دنبال می کنند چیست؟
خوشبختانه حرفتان درست است و نمی دانم شاید در این زمینه شانس نیز با من یار بوده است. اما موسیقی که کار کرده ام اصطلاحا سنگین و رنگین است و ریشه دارد. این اصالت بخشی از دلایل توجه مخاطبان است. به هرحال موسیقی ریشه دار ماندگار است و همیشه مخاطبان خود را دارد. موسیقی آذربایجانی در سال های پیش از انقلاب اسلامی نیز وجود داشته، اما در دربار و اماکن خاصی اجرا می شده که آن اجراها، کنسرت های رسمی نبوده اند. پس از انقلاب بود که من و برخی دیگر برای عمومیت یافتن این موسیقی تلاش کردیم. شخصا سعی ام این بود که موسیقی فولکوریک آذربایجان را با سبکی فانتزی درآمیزم، دقیقا مانند کاری که رشید بهبود اف انجام می داد. موسیقی رشید بهبوداف نه سنتیِ سنتی است و نه کاملا کلاسیک، بلکه بین این دو قرار دارد. تلاش من نیز ارائه آثار در چنین سبک و سیاقی است. من در دهه های گذشته روی این موضوع کار کرده ام و سعی ام این بوده که به عمومیت یافتن این نوع موسیقی کمک کنم. البته ذات موسیقی آذربایجانی رنگین و متنوع و قوی است و به همین دلیل کار من تا حدودی آسان تر بوده است. قاعدتا مردم آذربایجان به موسیقی آذری علاقه دارند و این طبیعی است، اما اینکه فارس زبانان و اقوام دیگر نیز به موسیقی ام توجه دارند جای بسی خوشبختی است. به هرحال ما آذری زبان ها در مردم همه اقوام ادغام شده ایم و از یکدیگر جدا نیستیم. یعنی چه لر چه کرد چه بلوچ و چه ترک همه با هم فامیل هستیم، من اینگونه به موضوع می نگرم. همه اقشار و سنین برایم اهمیت دارند و اینکه پیر و جوان و زن و مرد آثارم را بشنوند و دنبال کنند و به دیدن کنسرت هایم بنشینند، باعث خوشحالی من است.
شناخت خودتان از موسیقی آذربایجان و سبک و گونه های آن تا چه حد است؟
من به مدت سی سال موسیقی آذربایجانی را با همان ریشه های اصیلش دنبال کرده ام و طی این روند برای خوانندگان متعددی غارمان نواخته ام. نسبت به اینکه استایل فلان خواننده صرفا مقامات موسیقایی است یا پاپ است یا آذری یا عاشیقی، تعصبی نداشته ام. یا مثلا به این موضوع که زبان فلان خواننده به فارسی نزدیک است یا خیر، توجهی نداشته ام و تلاشم این بوده نسبت به این مقولات بی توجه باشم و صرفا موسیقی را مد نظر قرار دهم. من با افرادی چون اسفندیار قره باغی، رشید وطن دوست، زنده یاد موذن زاده اردبیلی همکاری کرده ام و تلاش این بوده از محضرشان نیز بهره ببرم و تجاربی را کسب کنم.
البته رسیدن به این هدف و جلب گسترده نظر مخاطبان، شناخت کاملی از موسیقی فولک و محلی را می طلبد. در غیر این صورت موفقیتی حاصل نخواهد شد. بی شک منطقه آذربایجان خوانندگان متعددی دارد که صرفا در منطقه خودشان مورد توجهند و در میان اقوام دیگر یا فارس زبانان ناشناخته اند.
به نکته خوبی اشاره کردید. معتقدم موزیسینی که حتی در سبکی چون پاپ فعالیت کند، اگر نسبت به موسیقی اصیل منطقه خودش شناخت داشته باشد و آن را بلد باشد از دیگران جلوتر است و موسیقی پاپش نیز بهتر از هم سبک هایش خواهد بود. بی شک اگر موزیسین ها نماد موسیقایی داشته باشند، در کارشان تاثیر می گذارد و آثار بهتری را ارائه خواهند کرد.
پیش تر اعلام کرده بودید که قرار است رکورد کنسرت هایتان را در کتاب گینس ثبت کنید. چه شد که به این موضوع فکر کردید و تاکنون چه تعاملاتی در این زمینه صورت گرفته است؟
من وکیلی در آمریکا دارم که چند وقت پیش در اینباره با دو رسانه که کارشان رصد سایت های موسیقی است، صحبت کرده بود. ماجرا از این قرار بود که طی صحبت هایی که با ایشان داشتم به او گفتم به مدت چهارماه بی وقفه کنسرت آنلاین برگزار کرده ام. وکیلم تصور کرد با او شوخی می کنم که با او درباره جدیت موضوع صحبت کردم و گفتم طی این مدت برای مردم ایران و منطقه ام ساز زده ام و خوانده ام. اینگونه بود که ایشان هم کنسرت ها را رصد کردند و درباره این اتفاق با رسانه ها صحبت هایی کردند. افراد مذکور نیز گفته بودند اگر فردی در هر جای دنیا به مدت چهارماه کنسرت برگزار کند، کار مهمی انجام داده است. به این ترتیب وکیلم با بخش روابط عمومی گینس وارد تعامل می شود و حال نیز روال ثبت رکورد در حال انجام است.
آیا در این رکورد تعداد مخاطبان نیز مدنظر است؟
خیر اینگونه نیست که من ببیننده زیاد داشته ام. بیینده من ممکن است یک پنجم مخاطبان کنسرتهای خواننده ای چون سلندیون هم نباشد، اما در سبک و کار خودم طولانی ترین لایو را داشته ام و موضوع مهم نیز برای مسئولان گینس همین است.
برگزاری کنسرت طی چهار ماه مخاطبان خود را پیدا کرده و حتی شاید بر تعداد طرفدارانتان افزوده است. آیا این پروژه بستری را برای کسب درآمدتان ایجاد کرده است؟
کنسرت های مجازی ام طی این مدت، برایم هیچ بازده مالی نداشته و کسب درآمد و سودهی هیچ گاه مد نظرم نبوده است. حتی طی این مدت پیشنهاداتی از سوی شرکت ها و افراد برای تبلیغات وجود داشته و از من خواسته اند که در بک گراند اجراها محصول یا کالا یا اتفاقی را تبلیغ کنم، اما نپذیزفته ام. به هرحال برنامه هایی که شبانه 5 هزار نفر، هجده هزار نفر و بیست هزار نفر مخاطب دارند، برای انجام تبلیغات مناسبند. کافی بود هر کنسرت شبانه را در صفحه شخصی ام استوری کنم تا مثلا هشتاد هزار نفر آن را ببیند، اما خب قبول نکردم؛ زیرا قرارم بر این بوده به خاطر مردم کنسرت هایم را رایگان برگزار کنم و نمی خواستم تصور کنند از کسی پول می گیرم تا برایشان برنامه اجرا کنم. به طور کلی من از مسائل و موضوعات مالی و کسب درآمد گذر کرده ام و مهمتر از آن شادی دل میلیون ها پیرمرد و پیرزن و جوان است. این شادی بخشی برایم بسیار با اهمیت است.
بخصوص اینکه ملت ایران طی چند ماه گذشته حال خوبی ندارند و در وضعیت بدی زندگی می کنند و همه این مسائل کار هنرمند را سخت تر می کند. از طرفی مردم نیز در شرایط بحرانی به هنر و آثار موسیقایی بیش از قبل نیاز دارند.
بله با شما موافقم. قبلا نیز گفته ام من خواننده ای نیستم که روی صحنه خیلی تعظیم کنم و مانند برخی برای جلب توجه سینه خیز بروم. خوانندگان بسیاری دیده ام که جوان هستند و هرشب کنسرت برگزار می کنند و روی استیج قلب می کشند و چشم و ابرو می آیند و برای مخاطبان بوسه می فرستند و هزار کار دیگر می کنند تا مخاطبان و هوادارانشان را نگه دارند. طی چند ماه گذشته هیچ خبری از این افراد نیست! آنهایی که روی صحنه خطاب به مردم می گفتند عاشق و چاکرتان هستم و اگر شما نباشید می میرم حال کجا هستند. این دسته از افراد حتی دلشان نمی آید آهنگی تولید و منتشر کنند، چون می دانند برایشان سود مالی ندارد.
بله افراد کمی را می توان سراغ داشت که در بحران کرونا اثر ارائه کرده اند.
من طی چهارماه گذشته، هشت آهنگ جدید تولید کرده ام و طی روزهای آینده نیز اثری دیگر به بازار عرضه می کنم و دو هفته دیگر نیز مجددا اثر دیگری را منتشر خواهم کرد؛ زیرا به مردم و مخاطبانم قول داده ام هر دوهفته اثری جدید ارائه کنم. آهنگ هایی دارم که قرار بود در آمریکا به صورت سی دی منتشر شوند و حال آن آثار را به صورت جداگانه و رایگان در دسترس عموم قرار خواهم داد. اتفاقا در شرایط و موقعیت فعلی است که باید اثر ارائه کنم وگرنه تولید آلبوم در شرایط عادی کار دشواری نیست و در شرایط بحرانی است که باید فعالیت کنیم.
در حال حاضر کنسرت های مجازی تان برگزار می شود؟
من برای ضبط چند اثر به ترکیه رفته بودم و کنسرت هایم را به مدت سه، چهار شب در این کشور برگزار کردم. حال چند روزی است به ایران آمده ام و چند روز دیگر کنسرت هایم را از سر می گیرم. این روند همچنان ادامه دارد و در خدمت مردم خواهم بود.
چرا موضوع رکورد کنسرتتان را رسانه ای نکردید؟
اینکه در صفحه اینستگرامم موضوع را خیلی پر رنگ جلوه ندادم، این است که نخواستم برخی تصور کنند مخاطبان من بسیار بوده اند. خیر طولانی ترین لایو من در حال ثبت شدن در گینس است. اگر مسائل سیاسی و تحریمی بر ایران و ایرانیان حاکم نباشد مطمئنا، کسی چنین رکوردی در دنیا نداشته است.
پس از انتشار خبر ثبت رکورد، مسئولان ارشاد منطقه و پایتخت سراغی از شما گرفته اند؟
راستش خبر این اتفاق را به تازگی منتشر کرده ام و فعلا از سوی مسئولان و نهادهای دولتی بازخورد و واکنشی دریافت نکرده ام. بی شک اگر رسانه ها و بخصوص نشریات دو زبانه به این موضوع بپردازند، اتفاقات مثبتی رخ خواهد داد. اما در کل، اینکه خبر را منتشرکرده ام دلیلش این است که دوست داشتم موفقیتم را با هوادارانم به اشتراک بگذارم. چه رکورد طولانی ترین لایو دنیا به اسم من در گینس ثبت شود، چه نشود من همان رحیم شهریاری هستم که بوده ام و خواهم بود و تغییری در فعالیت هایم ایجاد نخواهد شد.
جدا از موضوع برگزاری کنسرت های تان، با توجه به بحران کرونا، طی ده ماه با چه چالش هایی مواجه بوده اید؟
طی این مدت برای برگزاری کنسرت در فضاهای باز تلاش هایی از سوی من و مدیر برنامه ام صورت گرفته تا این اتفاق به صورت چینش یک درمیان یا حتی دو درمیان صندلی ها صورت گیرد. این را هم مطرح کردیم که مردم می توانند در پارکینگ های تعبیه شده در ماشین هایشان بنشینند و کنسرت تماشا کنند. با اینکه چنین پیشنهاداتی مطرح شده نه تنها کمکی وجود نداشته بلکه پاسخ ها بسیار ناامید کننده بوده است. مدیر برنامه ام گفت؛ مرا صدا کرده اند و گفته اند خواننده شما در کنسرت ده ماه پیش خود یک آهنگ بیشتر از آنچه مدنظر بوده، اجرا کرده و باید پاسخگو باشد! متاسفانه مسئولان در حال حاضر از بیکاری به دنبال چنین مسائلی هستند. دنیا را سیل برده و مسئولان به فکر این هستند که خواننده ای در کنسرت سال قبلش یک آهنگ بیشتر خوانده است! در این دوران که همه آدم ها اصطلاحا به هیچ و پوچ بند هستند و درگیر مشکلات بسیارند، نباید اینگونه باشد. در شرایط فعلی که تلاشمان این است مقداری از استرس مردم را بکاهیم و آنها را به خانه ماندن ترغیب کنیم، نباید سنگ اندازی کنند! البته این ممانعت ها و سنگ اندازی ها همیشه وجود داشته ولی در شرایط فعلی باید از برخی مسائل چشم پوشی کنیم و اغماض ها بیشتر باشد. در حال حاضر ما اهالی موسیقی واقعا درآمد نداریم؛ هرچند پیش از کرونا نیز درآمدی وجود نداشته است. اهالی موسیقی و هنرمندان این عرصه به طور دقیق تر از آبان ماه سال گذشته و پس از جریانات و اتفاقات آن مقطع، به طور کامل بیکارند و کمی بعد کرونا نیز به آن اضافه شد. واقعا در کشورهای دیگر اینگونه نیست و هشتاد درصد هنرمندان مورد حمایت هستند و حقوق می گیرند. ما تنها کشوری هستیم که هنرمندان موسیقی مان ریالی از دفتر موسیقی دریافت نمی کنند. این در حالی است که اگر هنرمندی فوت کند میلیون ها بودجه به مراسم تشیع و خاکسپاری او اختصاص می دهند. این خیلی بد است که وزارت ارشاد اصلا به فکر هنرمندانش نیست و نه ماه، ده ماه آنها را به حال خودشان رها کرده است. اگر توجه کنید طی این مدت بسیاری از افراد به شغل و حرفه شان باز گشته اند و با محدودیت بیشتر فعالیت خود را از سر گرفته اند. اما اهالی موسیقی اصلا و ابدا در این دسته نمی گنجند، زیرا فعالیتی نداشته اند و به هیچ وجه کسب درآمد نکرده اند. البته نمی توان کمک ارشاد در واریز چند ماه از بیمه هنرمندان را نادیده گرفت.
اگر ناگفته ای مانده بفرمایید.
در کل حرفم این است که الان وقت بخشش و کمک به هنرمندان است. وقت همیاری و همکاری است. ارشاد می تواند با انجام تمهیداتی، بی منت کنسرت های متعدد برای خواننده ها برگزار کند و بگوید شما از این راه کسب درآمد می کنید و به چنین برنامه هایی نیاز دارید، پس بیایید مثلا دوشب در فلان مکان تعبیه شده با رعایت تمهیدات و پروتکلها به اجرای برنامه بپردازید. متاسفانه این رویه تاکنون وجود نداشته است.
