موسیقی فارس- حلول ماه مبارک رمضان بی شک یادآور خاطرات بسیاری است که از آنها صدای زیبای «ربنا»ی استاد مجمدرضا شجریان است.
«ربنا» از آثار ماندگاری است که استادمحمدرضا شجریان آن را درتیرماه 1358 اجرا کرده است. این اثر شامل ۴ دعا از آیات قرآن است که در دستگاه سهگاه خوانده شده و همه دعاهای آن با عبارت ربّنا آغاز میشوند.
ربنا به مدت 30 سال ، جزو برنامههای اصلی سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایران در ماه رمضان بودهاست. آنچه جالب است این است که در سالهایی که صدای استادشجریان ممنوع بود، این اثر در ۱۹ اردیبهشت سال ۱۳۹۶ در فهرست آثار معنوی (ناملموس) ایران با شماره ۱۳۹۶ به ثبت رسید.
بنا به گفتهٔ شجریان، به دلیل اینکه پیشتر سید جواد ذبیحی، مناجاتی با عنوان ربنا خوانده بود و سالها مردم به شنیدن آن در زمان افطار عادت کرده بودند، او ربنای جدید را با اضافه کردن ۲ آیهٔ قرآن ساخت و در یکی از استودیوهای رادیو ایران ضبط کرد. انگیزهٔ اصلی وی از ضبط این اثر، تدریس آن به هنرجویانی بود که قرار بود برای مراسم پیش از افطارِ صدا و سیما، مناجات بخوانند. اما شجریان به گونه ای آن را زیبا اجرا کرده است که بعید به نظر می رسد حتی شاگردان وی نیز بتوانند آن را به همان گونه اجرا کنند.
رفیق و همدم و یارغار استاد شجریان در مصاحبه ای این اثر را شاهکار بزرگ شجریان دانسته و گفته است: ربنا ﺷﺎﻫﮑﺎﺭ ﺑﺰﺭﮒ ﺷﺠﺮﯾﺎﻧﻪ. ﻫﯿﭻﮐﺲ ﻧﻤﯽﺗﻮﻧﻪ ﺍﯾﻦﻃﻮﺭ ﺑﺨﻮﻧﻪ، ﻫﯿﭻﮐﺲ. ﺣﺘﺎ ﺧﻮﺩ ﺷﺠﺮﯾﺎﻥ.شما میتوانید خدا را باور نداشته باشید ولی با ربنایی که شجریان میگوید اصلاً خدا را میبینید که یک نفر دارد بهش التماس میکند. ﺷﺎﻫﮑﺎﺭﻩ، ﭼﻪ ﺣﺎﻟﺖ ﻭ ﺍﻟﺘﻤﺎﺳﯽ ﺗﻮ ﺍﯾﻦ «ﺭﺑﻨﺎ»ﻫﺴﺖ ﺑﻪ ﮔﺮﯾﻪ ﻣﯽﺍﻓﺘﺪ؟!
وی ادامه می دهد:ﻓﻘﻂ ﺻﺪﺍ ﻧﯿﺴﺖ، ﯾﮏ ﻧﻮﺍﺯﺷﯽ ﺗﻮﺵ ﻫﺴﺖ. ﺍﻧﮕﺎﺭ ﺩﺍﺭﻩ ﺑﺎ ﺧﺪﺍ ﻣﻌﺎﺷﻘﻪ ﻣﯽﮐﻨﻪ، ﻫﻤﻪﯼ ﻧﯿﺎﺯﻫﺎﯼ ﺑﺸﺮﯼ ﺗﻮ ﺍﯾﻦ ﺻﺪﺍ ﻫﺴﺖ! ﺑﻬﺶ ﮔﻔﺘﻢ ﺁﻗﺎﯼ ﺷﺠﺮﯾﺎﻥ ﺍﯾﻨﻮ ﺗﻮ ﭼﻪ ﻣﺎﯾﻪﺍﯼ ﺧﻮﻧﺪﯼ؟ ﻧﮕﺎﻫﻢ ﮐﺮﺩ … ﻭﺍﻗﻌﻦ ﻧﻤﯿﺸﻪ ﮔﻔﺖ ﺗﻮ ﺷﻮﺭﻩ، ﺍﻓﺸﺎﺭﯾﻪ، چیه! ﺧﯿﻠﯽ ﻋﺠﯿﺒﻪ!
این ویدیو را مشاهده کنید: