موسیقی فارس – محمدرضا ممتازواحد | هنوز در اندیشه‌ی برخی از رویکردهای غیرحرفه‌ای و غیراخلاقانه‌ی هنری بودم که اثر قدیمی «موش و گربه» به‌لطف و محبت همیشگی شاعر، ادیب و پژوهشگر گرامی «علیرضا پورامید» به‌دستم رسید. این قطعه موسیقی از ساخته‌های «مجید وفادار» و باکلام «کریم فکور» است که توسط بانو «الهه» (۱۳۱۳ – ۲۴ امرداد ۱۳۸۶) خوانده شده است. فارغ از الگوی ملودی و طرح کلامی اثر، اجرای خانم الهه بسیار تحسین‌برانگیز و در عین حال تأملبرانگیز است.
قطعه – که در حقیقت ملودی مبتنی بر کلام است – در ابتدا با ضرب‌آهنگی سنگین آغاز گشته و رفته‌رفته تمپوی آن فزونی گرفته و با این‌که بی‌وقفه و به‌اصطلاح یک نَفَس اجرا شده ولی، حقِ کلام حتی‌الامکان ادا شده است. متن سروده را با هم می‌خوانیم:
گندومو کی میخوره؟ گندومو موش میخوره.
موشه و گندم …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا
موشه رو کی میخوره؟ موشو گربه میخوره.
موشه و گندم …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا
گربه رو کی میخوره؟ گربه رو سگ میخوره.
سگه و گربه و موشه و گندم …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا
سگه رو کی میخوره؟ سگه رو گرگ میخوره.
گرگه و سگه و گربه و موشه …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا
گرگه رو کی میخوره؟ گرگه رو شیر میخوره.
شیره و گرگه و سگه و گربه و موشه و گندم …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا
شیره رو کی میخوره؟ شیرو شمشیر میخوره.
شمشیر و شیره وگرگه و سگه و گربه و موشه …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا
شمشیرو کی میخوره؟ شمشیرو زنگ میخوره.
زنگه و شمشیر و شیره و گرگه و سگه و گربه و موشه و گندم …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا
زنگه رو کی میخوره؟ زنگه رو مور میخوره.
موره و زنگه و شمشیر و شیره و گرگه و سگه و گربه و موشه …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا
موره رو کی میخوره؟ مورو ملخ میخوره.
ملخ و موره و زنگه و شمشیر و شیره و گرگه و سگه و گربه و موشه و گندم …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا
ملخو کی میخوره؟ ملخو آب میخوره.
آبه و ملخ و موره و زنگه و شمشیر و شیره و گرگه و سگه و گربه و موشه …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا
آبه رو کی میخوره؟ آب رو آدم میخوره.
آدم و آبه و ملخ و موره و زنگه و شمشیر و شیره و گرگه و سگه و گربه و موشه و گندم …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا
اثر بسیار قدیمی است و اگر با امکاناتِ حال حاضرِ ضبط صدا، ضبط می‌شد یقیناً اجرای کلام از این هم مفهوم‌تر می‌بود و اتفاقاً تأمل‌برانگیزیِ آن که در سطور پیشین هم اشاره شد دقیقاً در همینجاست که ساز و کارِ موسیقیِ وفادار و کلامِ فکور و اجرای بانو الهه با امکانات و تمهیدات ضبط صدا در آن بازه‌ی زمانی – حدود دهه ۱۳۳۰ خورشیدی – ، تا بدین حد حرفه‌ای و خلاقانه بوده است.
هنرمندان پاک و پاکیزه‌ای که نه با تمهیدات نرم‌افزاری بلکه با عنایت به‌اصلِ مسلمِ راستی و درستی و به‌دور از هرگونه تقلب و ناراستی و نادرستی! به‌خلق و اجرای آثار موسیقایی پرداخته و به‌همین خاطر است که جاودانه و ماندگار مانده‌اند.
به‌قول «ملک‌الشعرای بهار»:
ما درس صداقت و صفا می‌خوانیم
آیین محبت و وفا می‌دانیم
زین بی‌هنران سفله ای دل! مخروش
کآنها هم می‌روند و ما می‌مانیم!
