موسیقی فارس
شما اینجا هستید:»»»»یادی از بانو «الهه»

یادی از بانو «الهه»

0
توسط در اخبار

موسیقی فارس – محمدرضا ممتازواحد | هنوز در اندیشه‌ی برخی از رویکردهای غیرحرفه‌ای و غیراخلاقانه‌ی هنری بودم که اثر قدیمی «موش و گربه» به‌لطف و محبت همیشگی شاعر، ادیب و پژوهشگر گرامی «علی‌رضا پورامید» به‌دستم رسید. این قطعه‌ موسیقی از ساخته‌های «مجید وفادار» و باکلام «کریم فکور» است که توسط بانو «الهه» (۱۳۱۳ – ۲۴ امرداد ۱۳۸۶) خوانده شده است. فارغ از الگوی ملودی و طرح کلامی اثر، اجرای خانم الهه بسیار تحسین‌برانگیز و در عین حال تأمل‎‌برانگیز است.

قطعه – که در حقیقت ملودی مبتنی بر کلام است – در ابتدا با ضرب‌آهنگی سنگین آغاز گشته و رفته‌رفته تمپوی آن فزونی گرفته و با این‌که بی‌وقفه و به‌اصطلاح یک نَفَس اجرا شده ولی، حقِ کلام حتی‌الامکان ادا شده است. متن سروده را با هم می‌خوانیم:

گندومو کی میخوره؟ گندومو موش میخوره.
موشه و گندم …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا

موشه رو کی میخوره؟ موشو گربه میخوره.
موشه و گندم …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا

گربه رو کی میخوره؟ گربه رو سگ میخوره.
سگه و گربه و موشه و گندم …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا

سگه رو کی میخوره؟ سگه رو گرگ میخوره.
گرگه و سگه و گربه و موشه …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا

گرگه رو کی میخوره؟ گرگه رو شیر میخوره.
شیره و گرگه و سگه و گربه و موشه و گندم …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا

شیره رو کی میخوره؟ شیرو شمشیر میخوره.
شمشیر و شیره وگرگه و سگه و گربه و موشه …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا

شمشیرو کی میخوره؟ شمشیرو زنگ میخوره.
زنگه و شمشیر و شیره و گرگه و سگه و گربه و موشه و گندم …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا

زنگه رو کی میخوره؟ زنگه رو مور میخوره.
موره و زنگه و شمشیر و شیره و گرگه و سگه و گربه و موشه …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا

موره رو کی میخوره؟ مورو ملخ میخوره.
ملخ و موره و زنگه و شمشیر و شیره و گرگه و سگه و گربه و موشه و گندم …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا

ملخو کی میخوره؟ ملخو آب میخوره.
آبه و ملخ و موره و زنگه و شمشیر و شیره و گرگه و سگه و گربه و موشه …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا

آبه رو کی میخوره؟ آب رو آدم میخوره.
آدم و آبه و ملخ و موره و زنگه و شمشیر و شیره و گرگه و سگه و گربه و موشه و گندم …
گندم گل گندم ای خدا دختر مال مردم ای خدا

اثر بسیار قدیمی است و اگر با امکاناتِ حال حاضرِ ضبط صدا، ضبط می‌شد یقیناً اجرای کلام از این هم مفهوم‌تر می‌بود و اتفاقاً تأمل‌برانگیزیِ آن که در سطور پیشین هم اشاره شد دقیقاً در همینجاست که ساز و کارِ موسیقیِ وفادار و کلامِ فکور و اجرای بانو الهه با امکانات و تمهیدات ضبط صدا در آن بازه‌ی زمانی – حدود دهه ۱۳۳۰ خورشیدی – ، تا بدین حد حرفه‌ای و خلاقانه بوده است.

هنرمندان پاک و پاکیزه‌ای که نه با تمهیدات نرم‌افزاری بلکه با عنایت به‌اصلِ مسلمِ راستی و درستی و به‌دور از هرگونه تقلب و ناراستی و نادرستی! به‌خلق و اجرای آثار موسیقایی پرداخته و به‌همین خاطر است که جاودانه و ماندگار مانده‌اند.

به‌قول «ملک‌الشعرای بهار»:
ما درس صداقت و صفا می‌خوانیم
آیین محبت و وفا می‌دانیم
زین بی‌هنران سفله ای دل! مخروش
کآنها هم می‌روند و ما می‌مانیم!

“موش و گربه” با صدای بانو الهه
اشتراک گذاری

درباره نویسنده

موسیقی فارس- «محمدرضا ممتازواحد» (نویسنده و مفسر موسیقی)، متولد دهم امرداد ۱۳۶۱ در تهران است. در کودکی به موسیقی علاقمند شد و شروع به شنیدن و مطالعه آثار مضبوط و مکتوب موسیقایی نمود. فراگیری جدی موسیقی را همزمان با تحصیل در دانشگاه و با نوازندگی سنتور آغاز کرد و روایت‌های معتبر ردیف سازی و ردیف آوازی و همچنین تصانیف و قطعات قدیمی را مورد بررسی و تحلیل قرار داد. ممتازواحد از ابتدا علاقه جدی به عرصه‌های نگارشی و پژوهشی داشت و فراگیری موسیقی را صرفاً جهت نیل به شناخت بیشتر دنبال کرد؛ به همین دلیل یادگیری ردیف و مطالعه روایت‌های معتبر ردیف، درک بیشتری را در امور مطالعاتی، تحقیقاتی و پژوهشی وی به همراه آورد. محمدرضا ممتازواحد سال‌های بعد نیز دوره‌های مختلف آموزشی از جمله «تئوری موسیقی ایرانی»، «تجزیه و تحلیل ردیف» و «تحلیل بنیادی ردیف» را با موفقیت پشت سر گذاشت. وی به‌طور جدی از اواخر دهه‌ی هفتاد شروع به نوشتن و نگارش کرد ولی همکاری رسمی‌اش با مطبوعات کشور از دهه هشتاد آغاز شد و از آن زمان تا به حال، با جراید و نشریات مختلف تخصصی و عمومی همکاری داشته است. از جمله تألیفات او می‌توان به نشریات ماهنامه هنر موسیقی، ماهنامه گزارش موسیقی، فصلنامه خانه موسیقی، ماهنامه موسیقی قرن ۲۱، ماهنامه پویش، هفته‌نامه کتاب هفته خبر و همچنین روزنامه‌هایی چون اطلاعات، کیهان، همشهری، ایران، اعتماد ملی، وطن امروز، شهروند، صبا، فرهیختگان، سایه، نوآوران و همچنین سایت‌های تحلیلی- خبری چون موسیقی ایرانیان، آوای ایرانیان، فارس و… اشاره کرد. از او بیش از ۳۰۰ نوشتار تحت عنوان مقاله و یادداشت باقی‌مانده که حدودِ ۱۰۰ نوشتارِ آن، در جراید و نشریات تخصصی موسیقی به‌چاپ رسیده است. همچنین ممتازواحد نگارش متن کاورِ آلبوم‌های موسیقی از جمله آلبوم «مرکب‌خوانی در ردیف موسیقی آوازی ایران» (با اجرای استاد حسن گلپایگانی- ۱۳۹۵) را برعهده داشته و در کتاب‌هایی چون «از پاریز تا پردیس» (یادنامه دکترمحمدابراهیم باستانی‌پاریزی)، «مرز پُر گهر» (یادنامه دکترحسین گل‌گلاب)، گنجینه گلپا (مجموعه آثار اکبر گلپایگانی) و….، مقالات و یادداشت‌هایی نیز از وی به‌چاپ رسیده است. ممتازواحد همچنین از اواخر دهه‌ی هشتاد، در برنامه‌های موسیقی‌محور شبکه‌های مختلف رادیویی (از جمله رادیو فرهنگ (برنامه‌های نیستان، نوایی (به‌کارگردانی، نویسندگی و اجرای ممتازواحد)، ایل بانگ و….) رادیو اینترنتی ایران‌صدا، رادیو اینترنتی گُلوَنی، رادیو نوا و رادیو ایران (برنامه عندلیب)) و همچنین برنامه‌های موسیقی‌محور تلویزیونی از جمله برنامه‌ی نغمه‌ها (شبکه چهار سیما) فعالیت نمود که این همکاری کم و بیش ادامه دارد. محمدرضا ممتازواحد دارای مدرک کارشناسی در رشته مهندسی برق – قدرت (الکتروتکنیک) می‌باشد.

اخبار مرتبط

پاسخ دهید