موسیقی فارس-هانا کامکار که در زمینه طراحی موسیقی تئاتر فعالیت می‌کند، درباره چگونگی این کار توضیح‌هایی داد و گفت که جغرافیا و تاریخ اثر نمایشی، در طراحی او تاثیرگذار است.
این عضو گروه کامکارها در پاسخ به این پرسش که برای طراحی موسیقی تئاتر چه مراحلی را طی می‌کند، اظهار کرد: من ابتدا، نمایشنامه را می‌خوانم تا شخصیت، جغرافیا و تاریخ آن را بدانم. از طرفی معمولا طراحی موسیقی تئاترهایی را قبول می‌کنم که جنس غالب در آن‌ها، زنان هستند تا بتوانم حس آن را درآورم.
این نوازنده ادامه داد: پس از خواندن نمایشنامه، بخش‌هایی را که فکر می‌کنم موسیقی‌خور است، هایلایت می‌کنم و بعد با کارگردان اثر در این زمینه صحبت می‌کنم و ذهنیت او را می‌پرسم تا ببینم مد نظر دارد که ما موسیقی را کجا قرار دهیم، زیرا ممکن است موسیقی فضاساز باشد یا شخصیت‌ساز. در مواردی، کارگردان‌ها درخواست می‌کنند از ترانه یا آهنگ خاصی استفاده شود همان‌طور که در کار اخیرم به نام «نامه‌های عاشقانه از خاورمیانه» کارگردان چند قطعه موسیقی را درخواست کرد.
کامکار اظهار کرد: در مرحله بعد، براساس موارد گفته‌شده، سازها را انتخاب می‌کنم و آنسامبل را می‌چینم. در ادامه، نوازنده‌هایم را انتخاب می‌کنم؛ من معمولا از زنان استفاده می‌کنم، زیرا با آن‌ها راحت‌تر کار می‌کنم. زنان نوازنده و همخوان بهتر می‌توانند فضای یک تئاتر زنانه را درک و آن را خلق کنند.
این طراح موسیقی تئاتر گفت: پس از انتخاب نوازنده، سر تمرین می‌روم و بازیگرها و حس‌شان را می‌بینم، زیرا ممکن است کار انتخابی من روی بازیگر و آن لحظه جواب ندهد. سپس حدود ۷-۸ جلسه نوازندگان قطعات را تمرین می‌کنند. پیش می‌آید در مواردی، نوازنده قطعه موسیقایی خاصی را برای کار پیشنهاد می‌کند. در کل می‌توان گفت یک اتفاق کارگاهی برای نوازندگان می‌افتد.
او به پرسشی مبنی بر این‌که آیا به نظر او، همیشه موسیقی زنده در تئاتر لازم است یا براساس شرایط اجرا، می‌توان از موسیقی ضبط شده هم استفاده کرد؟ این‌گونه پاسخ داد: این موضوع کاملا به شرایط اجرا بستگی دارد که چقدر موسیقی زنده را بطلبد. اصلا این‌گونه نیست که بگوییم تئاتری که موسیقی زنده دارد، بهتر از تئاتری است که در آن از موسیقی ضبط شده استفاده می‌شود.
کامکار با بیان این‌که من یک تماشاگر حرفه‌ای تئاتر هستم، ادامه داد: من اجراهایی بسیار قوی را دیده‌ام که در آن‌ها از موسیقی ضبط شده استفاده شده بود و نیازی احساس نمی‌شد که نوازنده یا خواننده نیز روی صحنه باشد. تعدادی از نمایش‌ها هم موسیقی زنده داشتند و به دل من ننشستند.
این نوازنده دف و خواننده افزود: استفاده کردن یا نکردن از موسیقی زنده، موضوعی است که طراح موسیقی، کارگردان یا آهنگ‌ساز باید با هوشمندی متوجه آن شوند. در کارهایی، موسیقی می‌تواند فعالیت تئاتر را بیشتر و از خلوتی آن جلوگیری کند و فضاسازی انجام دهند.
کامکار تاکید کرد: این موضوع به توانایی مالی گروه تئاتر نیز مربوط است، زیرا اجرای موسیقی زنده به‌مراتب گران‌تر از استفاده از موسیقی ضبط شده است. البته خود تئاتری‌ها برای موسیقی در کارشان اهمیت قائل هستند و دوست دارند اگر پتانسیل هست، این کار را انجام دهند؛ اما در کل باید شرایط مالی نیز فراهم شود.
وی با تاکید بر این‌که در تئاتر دولتی، امیدی نیست و بیشتر در تئاتر خصوصی به حضور موسیقی زنده امیدواریم، اما حمایت و پشتیبانی مردم از تئاتر خصوصی خیلی مهم است، اظهار کرد: ممکن است در یک تئاتر همه‌چیز فوق‌العاده باشد و از لحاظ کاری یک سر و گردن از تئاترهایی که بازیگران چهره‌ی سینما و تلویزیون در آن حضور دارند، بالاتر باشد.
این طراح موسیقی تئاتر با بیان این‌که می‌خواهم یک دعوت خیلی مهم و دسته‌جمعی از تماشاگران تئاتر ایران کنم، گفت: من درخواست می‌کنم فقط به بازیگرهای یک تئاتر دقت نکنید، بلکه به داستان و کارگردان آن نگاه کنید. گاهی هم ریسک انجام کنید و کار جوان‌ها را ببینید، شاید از میان آن‌ها، لحظاتی درآمد که از لحاظ تفکر و تفریح نسبت به بقیه تئاترها برتری داشت. کسی این پیشنهاد را می‌دهد که خودش در تئاترهایی کار کرده که بیشتر مواقع، بازیگرهای چهره در آن‌ها حضور داشتند. ما باید به تئاترهای دانشجویی و تئاترهای حرفه‌ای با بازیگران تئاتر توجه کنیم.
منبع:ایسنا
