موسیقی فارس – محمدرضا ممتازواحد | همانطور که پیشتر هم در نوشتههای راقم این سطور عنوان شد؛ «خاندان گرانقدرِ «قدیریگزی» معرفِ عام و خاصِ موسیقی ایرانی است. استاد فقید «حسین قدیریگزی» که سالها آثار و آوازش از رسانههای جمعی استان اصفهان پخش میشد و از خوشهچینانِ توشهی پُربارِ استاد بزرگ «جلال تاجاصفهانی» بود.
«احمدرضا قدیریگزی» (برادرزاده حسین قدیریگزی) نیز ضمن نوازندگی ساز سهتار، از پرورش و آموزشِ هنرجویان غفلت نورزیده و منزلش، مأمنِ اهالی ادب و هنر است و در طول هفته و ماه، چهبسیار از جلسات ادبی- هنری که در خانهاش برقرار و برگزار میگردد.
«علی قدیریگزی» (فرزند احمدرضا قدیریگزی) نیز از آتیهدارانِ آوازِ ایرانی است و علیرغم جوانیاش، توانسته نگاه مثبتِ بزرگان موسیقی ایران را بهخود جلب نماید و اگر فضای حاکم بر موسیقی ایرانی و رسانههای جمعی مجالی دهند! درخشش هر چه بیشتر علی قدیریگزی را نه تنها در استان اصفهان که در کل ایران، شاهد خواهیم بود؛ انشاالله» ۱ (ممتازواحد، ۱۳۹۹)
اما سخن از شادروان “میرزا حسین قدیریگزی” (متولد ۱۳۰۹- درگذشت ۲۰ مهر ۱۳۷۹ اصفهان) است. آنطور که در کتاب «چهرهافروختگانِ خطهی زندهرود» بهتالیفِ «حسین نیکونژاد» آمده است؛ حسین قدیریگزی را هنرمندی خودآموخته بایستی تلقی کرد که ظرایف و دقایقِ این هنرِ ظریف و دقیق را “خودآموز” شنید، آموخت و درک کرد و بهجایی رسید که در رادیو اصفهان و رادیو تبریز، آوازش طنینانداز شد و موفق بهاخذ تقدیرنامه از اقبالِ آواز ایران (اقبال آذر) گردید. ۲
ساز و آوازی در آواز بیاتاصفهان که در منزلِ تعزیهخوان و آوازخوانِ پیشکسوت «شیرزاد غفاری» (در حدود سالهای ۱۳۷۰ خورشیدی) اجرا شده در دست است که زندهیاد میرزاحسین قدیریگزی همراه با نیِ هنرمند ارجمند «سعید روحانی»، این بیت را در فواصل بیاتراجع(راجه) اجرا میکند: «ای صبا گو به طبیبم که خدا را مددی/ عمر بگذشت و دل از هجر تو بیمار بماند».
تأکیدات کلامی و تقطیعاتِ اِعمال شده از جانب حسین قدیریگزی، تأملبرانگیز است. ادای عباراتِ “ای صبا”، “گو بهطبیبم”، “مددی” و غیره، تداعیگرِ حالتِ ندا و منادا و ترسیمگرِ مبتدا و خبرِ شعری و آوازی و بسیاری دیگر از لطایفِ نهانی (در همین آوازِ یک دقیقهای) ۳ است که هم قابل بهتعیّن و تبیّن نیست و هماینکه بضاعتِ ادراکی راقمِ این سطور در اینخصوص حقیقتاً ناچیز و فقیر است.
آوازخوانی که دلباختهی خدا بود و عاقبت در شب میلادِ یکی از برگزیدگانش در حین اجرای برنامه، بهدیدارِ معبود شتافت. پاکی نیتِ آوازی و اخلاص عملِ آوازی، پاداشِ او از جانب بزرگ آوازخوانِ هستی بود. روحش شاد و یادش گرامی باد.
پینوشت:
۱. ممتازواحد، محمدرضا. ۱۳۹۹. گذری کوتاه بر آیینِ تعزیه و هنرِ «شیرزاد غفاری»؛ حد تو رثا نیست، عزای تو «حماسه» است. سایت تحلیلی خبری موسیقی فارس. ۱۱ شهریور
۲. شرح حال مرحوم میرزاحسین قدیریگزی را بهنقل از کتابِ یادشده با هم میخوانیم:
«حسین قدیریجزی، فرزند اسفندیار در سال ۱۳۰۹ هجری شمسی در شهر اصفهان دیده بهجهان گشود. وی فعالیت هنریاش را از سال ۱۳۳۲ شروع کرد و چون از صدای خوش برخوردار بود بهکار خوانندگی روی آورد و در تکامل این هنر از خود بسیار جدیت نشان داد تا اینکه بهسرمنزل مقصود رسید.
او بهدلیل اشتغال در ارتش و گرفتاریهای شغلی قادر نبود بهطور مستقیم بهشاگردی استادی درآید و تنها با استفاده از موزیک نظامی و بهدلیل علاقه و استعداد خود، توانست در زمره خوانندگان خوب کشور مطرح گردد و در برنامه[هایی موسیقایی] (در رادیو اصفهان و رادیو تبریز) صدای خود را بهگوشِ هموطنان هنردوست برساند.
او دوران فعالیت هنریاش را با آقایان جلال تاجاصفهانی، حسن کسائی، جلیل شهناز، عباس سروری، علی و سیروس ساغری، جهانبخش پازوکی، قدرتاله راستی و نورده سپری کرد و از جناب استاد اقبال آذر، تقدیرنامهای دریافت کرد.
وی پس از چندین سال فعالیتهای هنری و زندگی باعزت ، سر انجام در شب میلاد علیبنابیطالب، در سال ۱۳۷۹ خورشیدی در حین اجرای برنامه، جان بهجان آفرین تسلیم نمود.» (برگرفته از کتاب: چهرهافروختگان خطه زندهرود؛ تالیف حسین نیکونژاد»
۳. زحمت تهیه و تدوین ویدئوی مذکور بهعهدهی علی قدیریگزی بوده است. علاقمندان جهت شنیدن و مطالعهی آثار استاد حسین قدیریگزی به کانالهای تلگرامی “استاد حسین قدیری گزی” و “ماهور” مراجعه فرمایند.