موسیقی فارس_پریسا حسین پور: اگر محبوبیت موسیقی سنتی باکلام ایرانی نزد ما ایرانیان با اسامی بزرگانی چون زنده یاد «غلامحسین بنان»، «زنده یاد محمدرضا شجریان» و «شهرام ناظری» تعریف شود، بدون شک درباره موسیقی بی کلام سنتی و کلاسیک ایرانی نام «کیهان کلهر» می درخشد. موسیقی دانی که آوازه نامش و شهرتش در نواختن ساز کمانچه از مرزهای ایران فراتر رفته و نماینده بخش بزرگی از موسیقی سنتی و کلاسیک ایرانی در جهان است. از کیهان کلهر می شود به عنوان یکی از نوابغ بزرگ آهنگسازی و نوازندگی در شاخه موسیقی سنتی و کلاسیک ایرانی نام برد.
ساز تخصصی کیهان کلهر کمانچه است اما او در نواختن سه تار، تنبور و شاه کمان نیز بسیار مهارت دارد. شاه کمان یکی از سازهای ابداعی او و «پیتر بیفن» است. او در کارنامه هنری خود سابقه درخشان همکاری با هنرمندان نامی همچون «زنده یاد محمدرضا شجریان»، «شهرام ناظری»، «حسین علیزاده»، «علی اکبر مرادی»، «علیرضا افتخاری» و «محمد خلج» را دارد. کیهان کلهر سال های از اعضای «گروه دستان» بوده و به آهنگسازی و نوازندگی برای این گروه پرداخته است.
همکاری هنری او با هنرمندان گوناگون از فرهنگ های دیگر از جمله «اردال ارزنجان» از ترکیه، «شجاعت حسین خان» از هند، «یویوما» از چین، «ژائو ژیپینگ»، «عالیم قاسمف» از جمهوری آذربایجان، «بروکلین رایدر» از آمریکا، «ارکستر فیلارمونیک نیویورک»، «کوارتت کرونوس»، و «گروه ساز های بادی هلند»، او را به هنرمندی بین المللی تبدیل کرده است.
لازم به ذکر است که کیهان کلهر نخستین نوازنده ایرانی است که برنده جایزه معتبر جهانی «وومکس» در سال ۲۰۱۹ شد. کیهان کلهر، جایزه هنرمند برتر سال ۲۰۱۹ در فستیوال جهانی موسیقی وومکس را در تاریخ ۵ آبان ۱۳۹۸ در کشور فنلاند دریافت کرد. وی جایزه اش را به زنده یاد محمدرضا شجریان تقدیم نمود.
به مناسبت زادروز این کیهان کلهر نگاهی به زندگی و آثار این هنرمند بزرگ می اندازیم.
کیهان کلهر در تاریخ ۳ آذر ماه ۱۳۴۲ خورشیدی در خانواده ای هنر دوست و اهل موسیقی در شهر تهران دیده به جهان گشود. خانواده وی اصالتا اهل کرمانشاه بودند.
وی از سن پنج سالگی فراگیری موسیقی را به صورت آزاد آغاز کرد و در سن دوازده سالگی به صورت حرفه ای به موسیقی روی آورد. پس از بازگشت خانواده به کرمانشاه وی فعالیت خود را با «ارکستر و رادیو کرمانشاه» ادامه داد و در مدت کوتاهی مورد توجه اساتید موسیقی کرمنشاه قرار گرفت.
با شروع جنگ ایران و عراق و کوچ مجدد خانواده کلهر به تهران فعالیت های موسیقایی وی در آنجا پیگیری شد. کیهان کلهر در مدت کوتاهی با «گروه شیدا» به سرپرستی «زنده یاد محمدرضا لطفی» در «مرکز هنری چاووش» همکار بود. کلهر در سن هفده سالگی برای ادامه تحصیل ابتدا به ایتالیا و سپس راهی کانادا شد. وی در مدت اقامت در کانادا با «گروه موسیقی کامکارها»، «زنده یاد محمدرضا شجریان» و «شهرام ناظری» به همکاری پرداخت و در چندین کنسرت خارج کشور این دو را همراهی کرد.
کیهان کلهر در چند سخنرانی و مصاحبه مجموعه «جاده ابریشم»، انگیزه و الگو خود را در نوازندگی کمانچه «علی اصغر بهاری» نام برده است. او برای شناساندن موسیقی ایرانی به غیر ایرانیها تلاش بسیاری کرده است.
گفتی ست همکاری وی با هنرمندان هندی از جمله «شجاعت حسین خان» (غزل) یا با «کوارتت کرونوس» (Kronos Quartet) (جاده ابریشم)، یویوما»، «ارکستر فیلارمونیک نیویورک» و «رامبراندت تریو» (گروه موسیقی هلندی)، وی را به هنرمندی جهانی تبدیل کرده است و شنوندگان زیادی در بین غیر ایرانی ها دارد.
او معتقد است:«موزیسین، موسیقی دان یا موسیقی شناس باید به ریاضیات، تاریخ و ادبیات آشنا باشد».
کیهان کلهر مدت ها عضو «گروه دستان» بود و در کنسرت های این گروه به همراه «شهرام ناظری» به نوازندگی پرداخت. از میان این آثار میتوان به «سفر به دیگر سو» اشاره کرد.
پس از جدایی از گروه دستان و آغاز فعالیت های مستقل با موسیقی دان های خارجی، با همکاری استادان موسیقی سنتی ایران «زنده یاد محمدرضا شجریان» و «حسین علیزاده» آثاری را پدید آورد که شامل شش «آلبوم زمستان است»، «بی تو بسر نمیشود»، «فریاد»، «ساز خاموش»، «شب، سکوت، کویر» و «سرود مهر» میشوند.
وی در این سالها با تعدادی از نوازندگان همچون «اردال ارزنجان» و «تومانی دایاباته» هم نوازی داشته. هم چنین به عنوان نوازنده در «گروه راه ابریشم» که «یویوما» ویولون سلنواز چینی-آمریکایی به راه انداخته حضور دارد.
کیهان کلهر در دوازده فوریه سال ۲۰۱۷ به همراه «گروه راه ابریشم» در پنجاه و نهمین مراسم جایزه گرمی، برای آلبوم «sing me home برنده جایزه گرمی شد.
کیهان کلهر پس مدتی خودداری از برگزاری کنسرت به دلیل حواشی به وجود آمده به دلیل ممانعت اداره اماکن نیروی انتظامی از برگزاری کنسرت مشترک او و گروه بروکلین رایدرز در سال ۱۳۹۴، سرانجام از سال ۱۳۹۵ برگزاری کنسرت های خود را در ایران از سر گرفت.
کیهان کلهر در فاصله سال های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ تور کنسرت های «آلبوم شهر خاموش» را در ایران آغاز کرد که با استقبال کم نظیر مخاطبان این هنرمند در گوشه و ایران همراه شد. به گونه ای در بعضی از شهرها این اجرا برای چند شب پشت سر هم تمدید شد.
وی در دوران همه گیری کووید_۱۹ که سبب لغو اجراهای زنده در سراسر جهان شد، اقدام به برگزاری چند کنسرت آنلاین کرد که با استقبال خوب مخاطبان همراه شد.
در پاییز سال ۱۳۹۹ و با نمایش فیلم «مجبوریم»، به کارگردانی رضا درمیشیان و موسیقی «کیهان کلهر» در فستیوالِ فیلم توکیو، موسیقی این اثر مورد توجه منتقدان قرار گرفت.
«دبورا یانگ»-منتقدِ شناخته شده هالیوود ریپورتر- درباره این اثر نوشت:«موسیقی مدرن کیهان کلهر پیچیدگی های خاص خودش را دارد که از ویولن های سوزناک تا موسیقی ملودیک سنتی پایانی اثر را شامل میشود».
گفتنی ست «کیهان کلهر» در کنار تمام فعالیتهایش اعم از برگزاری کنسرت در گوشه و کنار جهان، همکاری با چهره های نام آشنای دنیای موسیقی و انتشار آلبوم، موسیقی چند فیلم را نیز ساخته و در فیلم «جوانی بیجوانی» فرانسیس فورد کاپولا نیز به نوازندگی پرداخته است و«مجبوریم» دومین همکاری کیهان کلهر با «رضا درمیشیان» به عنوان کارگردان است.
با آرزوی سلامتی و طول عمر برای این هنرمند بزرگ.
منبع: اختصاصی موسیقی فارس